به گزارش سبلان ما، قدرت و نفوذ جمهوری اسلامی ایران از زمان وقوع انقلاب اسلامی به واسطه ماهیت اندیشه سیاسی متعالی شیعی اسلامی و مبانی مستحکم فکری و عقیدتی آن ، روز به روز در سطح منطقه ای و جهانی اشاعه پیدا کرده است.
تقویت انسجام و خود آگاهی هویتی، طرح و بسط گفتمان مقاومت و مقابله گرایی با نظام سلطه و تجلی روح حقیقت طلبی و عدالتخواهی، الگودهی به جریانهای متعدد اسلامی را میتوان در زمره جلوه های قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در سطح منطقه ای و فرا منطقه ای دانست.
بدیهی است با تحول و دیگرگونی در معادلات حاکم بر جهان امروزی ، مبانی گفتمان قدرت نرم و مفهوم عمق راهبردی یک نظام سیاسی نیز دچار تحول جدی گردد. از آنجا که جنس انقلاب اسلامی ایران و ابعاد ماهوی آن، همان امتداد نهضت عاشورا و برگرفته از تعالیم اسلامی و آموزه های الهی است، مفاهیمی همچون جهاد فی سبیل الله، شهادت، ایثار، مقاومت، استکبار ستیزی و دفاع از محرومین و مظلومین عالم از عناصر مهم ذاتی قدرت نرم آن به شمار می رود.
این مهم در وهله نخست در افق اندیشه امامین انقلاب، بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی (ره) و نایب بر حق ایشان مقام معظم رهبری دامت برکاته به طور اخص تجلی داشته است و طی سالهای بعد از انقلاب نیز با تربیت شخصیت های مطرح و برجسته ای تداوم یافته است .
بی تردید سردار شهید حاج قاسم سلیمانی اعلی الله مقامه یکی از ثمره های ارزشمند تربیتی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران در بازتولید ارزشهای خطیر انقلابی است .
با عنایت به منویات مقام عظمای ولایت حضرت امام خامنه ای در بیانیه گام دوم انقلاب به عنوان مهمترین سند بالا دستی و نقشه جامع پیشرفت و اقتدار کشور ،که مسیر حرکت انقلاب اسلامی را در مدار تمدن سازی و جهانی شدن انقلاب ترسیم فرموده اند، نقش بی بدیل این شهید والامقام در جایگاه یک مجاهد نستوه و خستگی ناپذیر در تبیین مبانی ارزشی انقلاب، بسیار مهم و کم نظیر است.
وی نه فقط یک فرمانده برجسته نظامی و استراتژیستی متفکر بود، بلکه شخصیت ستودنی شهید سلیمانی یک الگوی فکری و عقیدتی نوین در باز تولید مکتب اسلام و دکترین انقلاب اسلامی در حوزه های داخلی وفراسرزمینی است.
در این یادداشت به بررسی شاخصه های فکری شهید سلیمانی از نگاه تربیت مدیریت جهادی می پردازیم.
آنچه که از بیانات مقام معظم رهبری در تبیین مبانی نظری مدیریت جهادی بر می آید آنست که مدیریّت جهادى عبارت است از خود باورى و اعتماد به نفس و اعتماد به نصرت الهی و اعتقاد راسخ به تحقق وعده خداوند متعال که همواره راهگشای امور و مصداق وَ مَن یَتَّقِ اللهَ یَجعَل لَهُ مَخرَجًا می باشد.
با توجه به اینکه دین مبین اسلام جایگاه مسئولیت درحکومت وحکمرانی را یک امانت و ودیعه الهی برمی شمارد و در آیات شریفه قران کریم مکرر به آن اشاره دارد و در آیه 58 سوره نسا میفرماید: * إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا وَإِذَا حَكَمْتُمْ بَيْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْكُمُوا بِالْعَدْلِ إِنَّ اللَّهَ نِعِمَّا يَعِظُكُمْ بِهِ إِنَّ اللَّهَ كَانَ سَمِيعًا بَصِيرًا *، ضرورت توجه به اندیشه اسلامی شیعه در مدیریت جامعه از ادبیات قرآنی استنباط می شود.
این امر در محتوای نامه های امیر المومنین حضرت علی (ع) نیز در نامه های متعدد خطاب به حاکمان و فرمانداران به وضوح قابل مشاهده است . قطع به یقین در راستای استقرار حکومت داری علوی در شان و تراز انقلاب اسلامی ، بازخوانی ویژگی های شاخص های مدیریت جهادی مبتنی بر سیره نورانی شهدا حائز اهمیت است.
در یک مرور تاریخی کشور ما نیز سبک های مختلف مدیریت در کارها را از دیرباز تجربه نموده که از جمله آن می توان به مدیریت جهادی به عنوان یکی از سبک های مدیریتی بومی و الهام گرفته شده از تمدن ایرانی و منابع دین مبین اسلام اشاره نمود. بر اساس مفهوم مدیریت جهادی، می توان مشاهده نمود که این رویکرد مدیریتی دارای یک اصل محوری و بنیادی است و ارزيابی مؤلفه های مديريت جهادی بر معنویت و ارزش های اخلاقی و اسلامی تاکید موکد دارد. در واقع، مدیریت جهادی بدون معنویت وجود نخواهد داشت. امروزه با پیشرفت های علم مدیریت، تأثیر معنویت برشاخص های کارآمدی، سلامت سازمانی، خدمت دهی مناسب، بهره وری، تکریم مردم و ... به اثبات رسیده است .
به نظر می رسد ارزش گرایی، نوآورى و خلاقی ، هویت جهادى مبتنی بر اندیشه انقلاب اسلامی، تحول گرایی، کار برای خدا، اخلاص، توجه به مکارم اخلاقی اسلام، و ولایت مداری در ایجاد شاکله ارزشی نظام مدیریتی و چهارچوب تئوریک مدیریت جهادی ، نقشی بسزا دارد.
در دوران پس از شکل گیری انقلاب اسلامی، مبانی مدیریت جهادی نخست در دوران دفاع مقدس شکل گرفت. بدون شک یکی از عوامل مهم موفقیت رزمندگان اسلام در دوران دفاع مقدس مولفه مدیریت جهادی و بسیجی بود و امروز نیز راه حل موثر مشکلات جامعه و کشور در حوزه های اقتصادی- سیاسی- اجتماعی و فرهنگی ، بهره‌گیری از همین مولفه‌های مهم مدیریت جهادی در سطوح مختلف اجرایی است.
شهدای دفاع مقدس نمونه‌های عینی جوانان مومن و انقلابی هستند، که با اتکا بر فرهنگ جهاد، ایثار و شهادت " و تاسی از مکتب عاشورای حسینی ، بزرگ‌ترین و ارزشمندترین دستاوردهای دفاع مقدس را خلق کرده و معادلات قدرت در جهان را با چالش جدی مواجه کردند.
با تامل در مکتب شهید والا مقام سردار سلیمانی میتوان امتداد مکتب امامین انقلاب را در سیره این شهید گرانقدر مشاهده نمود. این شهید بزرگوار در طول دوران حیات طیبه و عمر پربرکت خویش طی چهل سال مجاهدت در جبهه های جنگ، الگوی کامل مدیریت جهادی را در ادبیات انقلاب به یادگار گذاشت . تلاشها و خدمات سردار سلیمانی نه تنها محدود به حوزه جنگ نظامی و سخت افزاری نیست، بلکه بسط و گسترش قدرت نرم و تمدن ساز انقلاب اسلامی ایران در سراسر جهان از دستاوردهای مهم مجاهدت های ایشان است. وی نه تنها با فرماندهی عالمانه و هوشمندانه جبهه مقاومت را رهبری می کرد ، بلکه با خاموش کردن آتش ویرانگر فتنه های منطقه ای عبری – عربی و غربی عمق استراتژیک کشور را فرسنگها دورتر از مرزهای جغرافیایی تقویت کرد و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران را به عنوان پرچمدار خط مقدم مبارزه با استکبار و سلطه گری در صحنه بین المللی معرفی کرده و عزت و اقتدار نظام اسلامی را به رخ جهانیان کشید و دلهای ملت های آزاده جهان را به ظلم ستیزی و ایستادگی در برابر خودکامگی اشرار و مفسدین غرب و شرق عالم امیدوار کرد.
حال در گام دوم انقلاب اسلامی به نظر می رسد اندیشه جهادی شهدا می بایست در دیگرحوزه های سیاسی- اقتصادی- اجتماعی و فرهنگی اداره کشور نمود عینی پیدا کند.
از انجا که جهاد مفهومی ارزشی در فرهنگ اسلامی است ، در دهه های گذشته با رهنمودهای حکیمانه مقام معظم رهبری در حوزه های مختلف شاهد تلاش ها و مجاهدت های ارزشمندی بوده ایم . من جمله در زمینه جهاد نظامی، جهاد سازندگی، جهاد علمی و دانشگاهی و جهاد فرهنگی ، تحولات شگرفی صورت گرفته است و این حرکت باید تا رفع تمام کاستی ها و نارسایی ها تداوم داشته باشد.
امروزه با توجه به نقشه های بسیار پیچیده دشمن برای متوقف نمودن جریان رشد و توسعه و پیشرفت روزافزون کشور، ضروری است تا نقشه راه و استراتژی مدیریتی کشور بر مبنای مدیریت جهادی تئوریزه گردد.
به دلیل پر هزینه بودن جنگ نظامی و استیصال نظام سلطه از مواجهه سخت با جمهوری اسلامی، طی دهه های اخیر عمده تکیه دشمنان بر جنگ اقتصادی و فرهنگی و نفوذ سیاسی متمرکز بوده است. در حوزه اقتصاد نظام سرمایه داری با القائ مبانی نظری اقتصاد نئولیبرالیستی سعی بر آن داشته است تا با ایجاد وابستگی و ترویج مصرف گرایی و اشرافی گری ساختارهای اقتصادی را متزلزل و ناکارامد نماید.
در اندیشه اسلامی و خصوصا از دیدگاه قران کریم، اقتصاد پایه و اساس ثبات جامعه است و ستون اصلی آن را تشکیل میدهد. ( وَلَا تُؤْتُوا السُّفَهَاءَ أَمْوَالَکُمُ الَّتِی جَعَلَ اللَّهُ لَکُمْ قِیامًا ) به طوری که بی توجهی به زیرساخت های اقتصادی و ضعف برنامه ریزی و ناهماهنگی در سیاست گذاری های مالی برای قدرت و امنیت ملی کشور آسیب زاست.
آنچه از مکتب شهید سلیمانی در این زمینه میتوان بهره جست ، الگوی مدیریت جهادی با روحیه خدمتگزاری، نگاه جامع به مسائل و شناخت ظرفیتهای بومی و ملی است.
ارزش‌هایی که مدیران جهادی به وجود آوردند، تمایز اصلی آنها با مدیران دیگر بوده است. این فرهنگ و سبک مدیریتی به دلیل ویژگی‌هایی نظیر دین‌محوری، ولایت‌محوری، انعطاف‌پذیری، مردم‌گرایی، پویایی، تلاش خستگی ناپذیر و وجود ساختار اثربخش، توانمندی خود را به منصه ظهور رساند که این ویژگی های منحصر به فرد نظام مدیریت جهادی می‌تواند به‌عنوان الگویی مناسب برای سازمان‌ها و دستگاه های اجرایی کشور قرار گیرد و تبدیل به یک دستورالعمل برای تحول بنیادی در کشور شود. چنین مانیفستی باید دارای ویژگیهای؛ توجه داشتن به خدا و اخلاص در کارها، خودسازی و جهاد با نفس یا جهاد اکبر در کنار تلاش و سازندگی، پرهیز از انحراف، تخریب، شلوغ کاری و امور خلاف مصلحت اسلام و انقلاب، داشتن روحیه اخوت اسلامی و همه با هم برای پیشبرد امور (به عبارت دیگر توجه به اصل مشارکت و مردم‌گرایی دینی)، رعایت قانون و انجام وظیفه و اجتناب از تداخل در سایر امور، تلاش بی‌وقفه و مستمر در کارها، داشتن روحیه گذشت، ایثار و فداکاری، سنگرساز بی‌سنگر بودن در عرصه جنگ و دفاع (متناسب با شرایط و در عرصه‌های‌گوناگون)، اشتیاق خدمت به اسلام و مسلمین به خصوص محرومان جامعه، داشتن روحیه شجاعت و دلیری در انجام کارها، تلاش و پیکار علیه فقر و تنگدستی و رذالت و ذلت، کوشش برای نیل به آزادی، استقلال و خودکفایی واقعی در همه حوزه‌ها، داشتن روحیه شور و نشاط اسلامی در کارها، آشنایی با علوم جدیدی‌که برای خدمت به مردم و آبادانی مملکت مفید است، الگو و نمونه شدن مدیران جهادی برای سایر جوانان مسلمان و متعهد، انجام بیشترین خدمات با کمترین امکانات (خدمت بیشتر توام با صرفه جویی در بیت المال) می باشد.
پارادایم مذکور نسخه ای موثر هم در اقتصاد داخلی و هم تجارت خارجی و بین المللی است، کما اینکه حضور مستشاری نیروهای نظامی کشورمان تحت الامر شهید حاج قاسم سلیمانی در عراق طی یک دهه از سال 1387 تا، 1397 درامدهای ارزی کشور را از 800 میلیون دلار به 9 میلیارد دلار افزایش داده است. علاوه بر آن روابط اقتصادی حوزه کشورهای جبهه مقاومت نقش بسیار مهمی در دور زدن تحریم ها داشته و دسترسی ایران به بنادر دریای مدیترانه را در تجارت بین المللی تسهیل نموده است. همچنین فرصت ایجاد شده برای بازسازی خسارات ناشی از جنگ های عراق و سوریه می تواند بستر لازم برای صادرات مصالح ساختمانی ، و صدور خدمات فنی و مهندسی ایران را فراهم آورده و ضمن تحقق منویات مقام معظم رهبری در خصوص جهش تولید منجر به احیا صنایع مادر و صنایع میانی و رونق اشتغال شود.
بنابراین مدیریت جهادی را می توان یکی از مولفهه ای هدایت و بهره برداری از اقتصاد مقاومتی دانست که یکی از اولویت های اصلی آن حمایت از تولید ملی و مدیریت منابع ارزی است. در بخش پشتیبانی ملی، واحدهای کوچک و متوسط صنعتی باید فعال شوند تا کشور در زمینه صادرات و واردات کالا بتواند نتایج قابل قبولی کسب کندو بتوان به سمت اقتصاد مولد حرکت نمود که نقش شهید سلیمانی در خلق امنیت برای اقتصاد کشور و تهدید زدایی ازمرزهای ایران اسلامی برای توسعه اقتصادی در سایه سنگین فشارها و تحریمهای ظالمانه ، نقشی بی بدیل به شمار می رود.
و اما در حوزه کارهای فرهنگی اهمیت و حساسیت موضوع برهیچ کس پوشیده نیست.
مقام معظم رهبری فرمودند: « اگر فرهنگ در كشوری دچار انحطاط شد و یك كشور هویت فرهنگی خودش را از دست داد حتی پیشرفت هایی که دیگران به آن کشور تزریق کنند نخواهند توانست آن کشور را از جایگاه شایسته ای در مجموعه بشریت برخوردار کند و منافع آن ملت را حفظ کند و بنابراین تحرّک جهادی و مدیریت جهادی برای این کارها لازم است.
جهت‌گیری فرهنگی و اعتقادی در مسیر استوار کردن و ترویج و تحکیم اسلام ناب محمدی(ص) است. خصوصا در عصر حاضر که هزینه های بسیار هنگفتی صرف تبلیغات و اشاعه فرهنگ غربی می شود، برای دفاع از سنگر اسلام وانقلاب و تبیین ابعاد تمدن نوین اسلامی لازم است تلاشهای گسترده ای با اتکا بر ظرفیت های جوانان و روحانیت و حوزه های علمیه ، دانشگاهها ، حوزه رسانه های جمعی ، صدا و سیما ، فضای مجازی و شبکه های اجتماعی ، صورت پذیرد ، تا تفکر شیعی – اسلامی و اندیشه انقلاب در بستر فرهنگ سازی به عنوان اساسی ترین زیر ساخت توسعه کشور مد نظر قرار گیرد.
بدیهی است دستاوردهای بزرگی که در سایه رهبری حکیمانه رهبر فرزانه انقلاب امام خامنه ای به توفیق الهی حاصل گردیده و به برکت خون شهدا و تقدیم فرزندان غیور این مرز و بوم، همچون شهید سرافراز حاج قاسم سلیمانی، شهید فخری زاده، شهید تهرانی مقدم و شهدای مدافع حریم و حرم .... عزت و اقتدار روز افزون نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران را موجب گردیده است، مستلزم مجاهدت شورمندانه و پاسداری از مبانی و ارزشهای انقلاب و تبعیت از منویات رهبری معظم و سیره امام راحل رضوان الله تعالی علیه است . فلذا انچه در جمع بندی مطالب می توان بیان نمود، این است که مدیریت جهادی ضامن تقویت اقتدار ملی در حوزه داخلی و خارجی کشور بوده و زمینه ساز بسط قدرت نرم افزاری و نیل به سوی تشکیل تمدن اسلامی است که شهید حاج قاسم سلیمانی مکتب نوینی را در عصر حاضر درمعرض افکار عمومی جهانیان گذاشت و چهارچوب فکری نسل های بعد از انقلاب را ترسیم فرمود .
امید آن داریم خداوند متعال توفیق خدمتگزاری و جهاد فی سبیل الله در راستای خدمت به آرمانهای نظام مقدس جمهوری اسلامی به همگان عطا فرماید .
یادداشت؛ مهدی ارجمند
انتهای پیام/آ
نظر شما
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد