به گزارش سبلان ما ، پویا حاجی وند فعال رسانه ای استان اردبیل در مقاله خود به تبیین مولفه هایمکتب شهید سلیمانی پرداخت و نوشت:یکی از مکتب‌های تاثیرگذار در عصر مکتب امام خمینی(ره) است و افراد بسیاری نیز تحت تاثیر این مکتب عظیم امام راحل قرار گرفته و حرکات بزرگ و تاثیرگذاری در جامعه جهانی انجام داده‌اند که برخی از این افراد به علت گستردگی و عظمت حرکات شان ذیل مکتب امام خمینی(ره) دارای مکاتبی هستند و یکی از آنها « شهید حاج قاسم سلیمانی » است، از این رو با توجه به اهمیت تاثیرگذاری مکتب و حرکت بزرگ حاج قاسم سلیمانی در عرصه مقاومت و آزادگی حضرت امام خامنه(مدظله) رهبر معظم انقلاب اسلامی از سردار شهید حاج قاسم سلیمانی با عنوان یک « مکتب » یاد کردند که با لحاظ اين توصيف، ضروري است تا محققان و پژوهشگران ابعاد مختلف اين مكتب عظیم و جریان ساز را تبيين نمايند.
یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که مکتب حاج قاسم از منش و رفتار سرداری می گوید که نمونه یک انسان مومن عاشق است ،سرداری که خالصانه عاشق شهادت و ولایت بود ، خود را سرباز ولایت می دانست و تمام زندگی اش را وقف خدا و خدمت به مردم کرده بود . نتیجه آنکه، شهید سپهبد قاسم سلیمانی امروز فقط یک فرمانده نیست که یک اسطوره بزرگ است؛ اسطوره مقاومت در برابر ظلم و ظالم، اسوه اخلاص و کار بی‌منت برای خدا، سرمشق تلاش، ساده‌زیستی، شجاعت، مجاهدت و خدمتگزاری به مردم و قهرمان مبارزه در راه آرمان، بی آنکه از «غیر خدا» ترسی داشته باشد.
در اين پژوهش با عنايت به اينكه يكي از وجوه بارز شـــهيد ســـليماني كه همانا مولفه‌های مهم و اساسی ايشان مي‌باشد؛ سعي شده است مولفه‌ها و ویژگی‌های مكتب شهيد سليماني احصاء، تدوين و ارائه گردد. اين مقاله، جهت احصاء مولفه‌ها و ابعاد شايستگي‌ها، از روش تحليل مضمون بهره گرفته است و با بررسی چندین کتاب، مقاله، یادداشت، خبر، گزارش و همچنین با رجوع به بسیاری از مصاحبه‌ها و گفت‌وگوهای خبری مقامات دارای صلاحیت مطالبی پیرامون موضوع مورد نظر ارائه شده است.
در شرایطی که مکتب حاج قاسم ضرورت کشور است و از آن می‌توان به عنوان الگوی عملی بخش‌های مدیریتی و اجرایی کشور بهره برد باید نسبت به تشریح و تبیین مولفه‌ها و شاخصه‌های مکتب سردار شهید حاج قاسم سلیمانی پرداخته شود بنابراین هدف مقاله بررسی مکتب شهید حاج قاسم سلیمانی است.
باید سئوال اصلی پژوهش حاضر را این گونه مطرح کرد، که مکتب شهید حاج قاسم سلیمانی از چه ویژگی های برخوردار است که آن را به یک مکتب و الگوی عملی مطلوب در بخش‌های مختلف کشور بلکه جهان اسلام تبدیل کرده است؟
روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است و در جمع آوری اطلاعات از شیوه کتابخانه ای وفیش برداری از کتاب ها و مقالات و سایت های اینترنتی استفاده شده است.
کلیدواژه‌ها: شهید حاج قاسم سلیمانی، مولفه‌ها، مکتب حاج قاسم،
گوشه‌ای از زندگینامه شهید حاج قاسم سلیمانی:
شهید حاج قاسم سلیمانی در اسفند ۱۳۳۵ خورشیدی در یکی از شهرستان های استان کرمان به نام رابُر چشم به جهان گشود. قاسم دوران کودکی و نوجوانی خود را در کنار پدر به کار بنایی گذراند و در سال های جوانی در سازمان آب کرمان پیمانکار یکی از بخش های آن شد. او پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به این نهاد پیوست. با شروع جنگ تحمیلی قاسم سلیمانی چندین گردان از سپاهیان کرمان را آموزش می‌دهد و به جبهه‌های جنوب اعزام می‌کند و کمی بعد، خود در صدر یک گروهان به سوسنگرد اعزام می‌شود تا از پیشروی رژیم بعث در جبهه مالکیه جلوگیری کند. سلیمانی در ۱۳۶۰ خورشیدی با حکم محسن رضایی فرمانده وقت سپاه پاسداران، به عنوان فرمانده لشکر ۴۱ ثارالله منصوب شد. این سردار شهید در بسیاری از عملیات ها شرکت داشت. همچنین شهید سلیمانی از فرماندهان عملیات‌های والفجر هشت، کربلای چهار و کربلای پنج نیز بود. با پایان یافتن جنگ در ۱۳۶۷خورشیدی، لشکر ۴۱ ثارالله به فرماندهی سردار سلیمانی به کرمان بازگشت و درگیر جنگ با اشراری شد که از مرزهای شرقی کشور هدایت می‌شدند. سردار سلیمانی در بهمن ۱۳۸۹ خورشیدی از طرف آیت الله خامنه‌ای، فرمانده کل قوا، درجه سرلشکری (بالاترین درجه نظامی در ایران) را دریافت کرد.
فرماندهی سپاه قدس پاسداران انقلاب اسلامی:
سردار قاسم سلیمانی در ۱۳۷۹ خورشیدی از طرف آیت‌الله خامنه‌ای مقام معظم رهبری به فرماندهی سپاه قدس منصوب شد. بر اساس گزارش های نقل شده سپاه قدس پاسداران انقلاب اسلامی جهت تقویت جبهه مقاومت اسلامی شکل گرفت و شهید سلیمانی پس از احمد وحیدی دومین فرمانده سپاه قدس شد. شهید قاسم سلیمانی نقش کلیدی در خاورمیانه به ویژه در مهار و کنترل ناآرامی‌های منطقه‌ای ایفا کرد.
شهید سلیمانی تا پیش از انتصاب به فرماندهی سپاه قدس با باندهای قاچاق مواد مخدر در مرزهای ایران و افغانستان به مبارزه می‌پرداخت. برخی از سیاستمداران معتقدند که انتصاب شهید سردار سلیمانی به فرماندهی سپاه قدس همزمان با قدرت گرفتن طالبان یک پیش‌آمد محض نبود، بلکه او از این رو انتخاب شد که بومیِ منطقه کوهستانی به نام رابُر در کرمان بود و با نظام سیاسی جوامع قبیله‌ای به طور کلی و با جامعه افغانستان به ویژه آشنایی نزدیک داشت. شهید سلیمانی با تجربه‌ای که از جنگ داخلی کردستان داشت نیز گزینه مناسبی به شمار می رفت، چون بنا بود در افغانستانِ عصر طالبان که درگیر جنگ‌های داخلی بود، وارد عمل شود.
گفتنی است، شهید سلیمانی در طول هشت سال جنگ تحمیلی و نیز در مبارزه با باندهای مواد مخدر در مناطق مرزی ایران و افغانستان تا پیش از انتصابش به فرماندهی سپاه قدس تجربه بی‌مانندی اندوخته بود.
فعالیت‌های حاج قاسم سلیمانی پس از ظهور گروهک‌های تروریستی داعش:
پس از ظهور داعش در کشورهای عراق و سوریه، شهید سلیمانی به عنوان فرمانده سپاه قدس با حضور در این مناطق و سازماندهی نیروهای مردمی، به مبارزه با این گروه پرداخت. ناگفته نماند که نیروی قدس به فرماندهی شهید سلیمانی نقش تأثیرگذاری در روند مقاومت عراق داشته است.
سردار سلیمانی نقش پررنگی در دفاع از مردم بیگناه سوریه در مقابل گروهک تروریستی داعش داشت. او و یارانش که مدافعان حرم نام گرفتند در بیشتر عملیات ها حضور داشتند و از مقام حرم و مردم بیگناه سوری به دفاع همه جانبه پرداختند.
با شکل گیری کامل گروهک تروریستی داعش و یورش آنها به مناطقی از عراق و سوریه در ۲۰۱۴ میلادی سبب شد تا سردار سلیمانی و یارانش برای دفاع مردم مظلوم این مناطق از جان و زندگی خود دست بکشند و روزها و سال ها به مبارزه با گروهک تروریستی داعش بپردازند.
شهادت ره توشه شهید حاج قاسم سلیمانی:
شهید سردار سلیمانی همواره به وسیله مقامات آمریکایی و رژیم صهیونیستی تهدید به ترور می شد که سرانجام دشمنان کینه توز که رشادت و قدرت سردار قاسم سلیمانی را تاب نیاوردند در بامداد جمعه ۱۳ دی ۱۳۹۸ خورشیدی با حمله موشکی بالگردهای آمریکایی به ۲ خودروی حامل سردار قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس و ابومهدی المهندس معاون بسیج مردمی عراق (الحشد الشعبی) و تنی چند از اعضای الحشد الشعبی در اطراف فرودگاه بغداد آنان را به شهادت رساندند.
مکتب شهید حاج قاسم سلیمانی:
شاید بتوان ادعا کرد که در دوران مبارزات جنگ هایی که بین اسلام و جامعه کفر و الحاد و تکفیری ها رخ داده است، فرمانده و شخصیتی هم تراز با حاج قاسم سلیمانی نیامده است، اسطوره ای که توانست یک ارتش بزرگ جهانی را با فرماندهی بی نقص و منحصر به فرد خود به زانو درآورد، شجاعت، درایت و ذکاوت بالای او در افواه جامعه جهانی و در بین مردم جهان پیچیده است. هیچ کس نیست که شخصیت سلیمانی را ستایش نکند، هنر فرماندهی در رزم و مدیریت میدانی در خط مقدم نبرد در مخیله هیچ فرمانده رزمی نمی گنجد
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای درباره شهید والا مقام سردار سلیمانی می فرماید: «به شهید حاج قاسم سلیمانی به چشم یک فرد نگاه نکنیم؛ به چشم یک مکتب، یک راه و یک مدرسه درس‌آموز نگاه کنیم.»(۹۸/۱۰/۲۷)
در راستای تبیین این موضوع ابتدا لازم است به بررسی مفهومی اصطلاح مکتب و سپس اوصاف و ویژگی های شخصیتی سردار سلیمانی ومولفه های مکتب وی بپردازیم. هر گونه نظام منسجم از باورداشتها در یک حوزه معین مانند جهان بینی ویا نظام منسجم رفتاری در یک حوزه معین مانند سیاست را مکتب می گویند. گاه نیز یک مکتب جامع هر دو وجه است. همانند مکتب اسلام مجموعه منسجم و هماهنگی از جهان بینی توحیدی همراه با نظام ارزشی و رفتاری متناسب با آن است. هرگاه انسان نیز از مدار فردیت خویش خارج گردد و سعه وجودی او آنقدر گسترش یابد که با برخورداری از نظام منسجم باوری و رفتاری خویش بر نفوس انسانها تأثیری قابل توجه در مسیر کمال بگذارد او در واقع تبدیل به یک مکتب شده است. آنگاه که منظومه‌ای منسجم و جامع و متشکل از اجزای یک شخصیت رشدیافته در ابعاد مختلف و زمینه‌های گوناگون شکل می‌گیرد او به عنوان یک مکتب و یک الگو و یک مدرسه درس‌آموز رخ می‌نماید.
همچنین برای تبیین مکتب شهید حاج قاسم سلیمانی باید اول مکتب اسلام را بشناسیم. پس از آن، سراغ تشریح مکتب پیامبر(ص) و اولیای الهی برویم و مکتب حضرت سیدالشهدا(ع) را دقیق و عمیق بشناسیم. آن زمان است که مکتب امام خمینی(ره) نمود پیدا می‌کند. با شناخت مکتب امام خمینی(ره)، شاخص‌های مکتب شهید سلیمانی نیز شناخته شده است.
مولفه‌های شهید سلیمانی:
الف) مجاهدت بی وقفه:
شهید سلیمانی عمر پربرکت خویش را صرف جهاد مستمر و خستگی ناپذیر در راه خدا کرد. سلیمانی دوره جوانی و میان سالی خود را در اوج حوادث سپری کرده و با سختی و بحران خو گرفته بود. سردار سلیمانی از دوره مبارزه با گروهک‌های مسلح، دوران 8 ساله دفاع مقدس، مرحله مبارزه با اشرار و بالاخره دوره طولانی جنگ‌های نامتقارن در خاورمیانه، به سان مجاهدی عمل کرد که هیچ‌گاه آرام و قرار و استراحت نداشت.
و البته به مصداق آیه شریفه «والذین جاهدوا فینا لنهدینهم سبلنا» شهید سلیمانی مزد مجاهدت های خود را گرفت. از یک سو تلاش های شبانه روزی او برای ایران و منطقه منشا برکات فراوانی شد و از دیگر سو، خود به مقام «سردار دل ها» دست یافت و البته این موقعیت برای او اندک بود، مزد اصلی شهادت عزتمندانه در راه خدا بود.
ب) اخلاص:
شهید سلیمانی نماد اخلاص و کار در راه خدا بود به طوری‌که در تلاش های فراوانی که داشت، هیچ گونه چشمداشت مادی نداشت و یا به دنبال القاب و مناصب دنیوی نبود، وقتی شایعاتی مبنی بر نامزدی سردار برای ریاست جمهوری مطرح شد با نگارش نامه ای خود را سرباز صفر ولایت قملداد کرد که وظیفه اصلی اش نظامی گری است، نه بر تن کردن ردای ریاست جمهوری یا زمانی که هم خواستند برایش فیلم سینمایی بسازند، نپذیرفت و به دست اندرکاران این پروژه گفت بروید برای شهدا فیلم بسازید.
در واقع سردار از جاذبه های دنیوی عبور کرده بود. با آن که پیروزی در انتخابات تقریبا برایش مسجل بود، اما تمایلی به جاه طلبی نداشت و میدان و عملیات را بر میز ریاست ترجیح می داد. این روحیه را سردار از ابتدای جنگ داشته و تا آخر عمر حفظ کرد.
به دلیل همین روحیه اخلاص و وارستگی بود که محبوبیت عموم مردم را به دست آورده و در واقع سردار و فاتح دل ها شده بود و نیز به دلیل همین روحیه بود که سردار، با آن که اختیارات و امکانات بسیار زیادی در دستش بود، پاک زیست و مبتلا به فساد اقتصادی نشد.
پ) ولایتمداری:
ولایتمداری از خصوصیات زیربنایی مکتب شهید سلیمانی محسوب می شود. اندیشه و سلوک شهید سلیمانی طی سالیان دراز خدمت و مجاهدت، بر تبعیت بی چون و چرای او نسبت به ولایت و رهبری گواهی می دهد، چه در دوره امام راحل و چه در عصر خلف صالحش امام خامنه ای(حفظه الله)
وصیت نامه شهید سلیمانی که به برخی از آن به «ولایت نامه» تعبیر کرده اند آکنده از توصیفات بلند نسبت به ولایت و توصیه به پیروی از این راه درخشان به ویژه رهبری «حکیم» و «مظلوم» به عنوان «تنها نسخه نجات بخش امت» و «خیمه رسول الله» است.
شهید سلیمانی بارها از نقش رهبری و رهنمودهای راهگشای ایشان در بحران های سخت منطقه ای یاد کرده است، به ویژه در بحبوحه جنگ 33 روزه که وقتی سردار پیام رهبر انقلاب را برای سید حسن نصرالله و یارانش برده و به آن ها وعده پیروزی می دهد، جان تازه ای گرفته و سرنوشت جنگ تغییر می کند.
همچنین در اوج بحران سوریه، سردار سلیمانی با تکیه بر نگاه صائب مقام معظم رهبری به حمایت از نظام این کشور پرداخت، آن هم زمانی که هجمه سنگین جهانی علیه سوریه شکل گرفته و حتی بسیاری از مسئولین سوریه امیدی به بقای نظام نداشتند.
ت) تدبیر و مدیریت راهبردی:
سردار شهید دارای نبوغ خاص نظامی و عملیاتی، مدیریت راهبردی و توان بالای سازماندهی بود و با استفاده از این نبوغ بود که معرکه های راهبردی و سنگین را با موفقیت هدایت می کرد به طوری‌که آخرین و بزرگترین دستاورد سردار در این زمینه، شکست پروژه خطرناک تکفیری - تروریستی داعش بود. داعش که قصد داشت علاوه بر عراق و سوریه، کل منطقه شامات و سپس سایر مناطق خاورمیانه و شمال آفریقا را تصرف کند و به زعم خود پرچم خلافت یا دولت اسلامی را بر بام جهان برافرازد.
سردار سلیمانی با بسیج نیروهای مقاومت در منطقه اعم از حزب الله، حشدالشعبی، نیروهای بومی سوریه، فاطمیون، حیدریون، زینبیون و... جبهه قدرتمندی علیه داعش پدید آورده و نهایتا پایگاه خلافت این گروه را در رقه و موصل سرنگون کرد. توصیف "چهره بین المللی مقاومت" از سوی رهبر انقلاب، ناظر به مدیریت و عملکرد موفق سردار نه فقط در سطح منطقه، بلکه در تراز جهانی است.
ث) شجاعت:
شاید بسیاری از افراد اهل تدبیر و هوشمندی بالایی باشند، اما کمتر اتفاق می‌افتد که کسی تدبیر را توأم با شجاعت داشته باشد. سردار وقتی به تشخیص درست می‌رسید، شجاعانه آن را تبدیل به تصمیم می‌کرد و مسئولیت تصمیم خود را می پذیرفت.
در بسیاری از بزنگاه های جنگ و بحران، شجاعت سردار بود که گره گشایی می کرد، چه در دوره جنگ تحمیلی و چه در گیرودار نبردهای نیابتی منطقه مانند عراق، لبنان و سوریه. حتی در بسیاری موارد با آن که فرمانده عالی بود و علی القاعده باید در ستاد و قرار‌گاه می نشست و دستور صادر می کرد، اما به دل میدان می زد و پا به پای رزمندگان و در زیر آتش دشمن، به هدایت میدان می پرداخت.
شجاعت سردار مختص به دوره بحران و میدان نبرد نبود، بلکه در سایر عرصه ها از جمله کار سازمانی و نیز حوزه سیاست مواضع شجاعانه ای داشت. یعنی در جایی که لازم بود وارد شود، به طور صریح حرفش را می زد و اهل احتیاط و محافظه کاری نبود.
ج) نظم و انضباط:
سردار با حجم سنگینی از کار مواجه بود، لذا نیاز به نظم و انضباط و وقت شناسی دقیقی داشت. اهل تعارف و مجامله نبود و اولویت اصلی برایش انجام به موقع مأموریت بود. سردار روحیه نظم را در میان نیروهای تحت امر و نیز دوستان خود در منطقه ایجاد کرده و ناچار بودند پا به پای او حرکت کنند، نظمی که گاه حالت فراسازمانی یافته و زندگی شخصی و خواب و استراحت او را تحت الشعاع قرار می داد.
دقت و تیزبینی در انجام امور و اولویت بندی کارهای متعدد، از حمله مصادیق نظم سردار بود. به همین دلیل در مدیریت پرونده های متعدد منطقه ای به طور همزمان موفق بود. برای نمونه زمانی که به شدت درگیر بحران عراق بود، از جنگ 33 روزه لبنان و جنگ های غزه و نیز پرونده پیچیده یمن غافل نبود.
چ) نگاه باز و فراجناحی:
سردار دلی دریاگونه داشت. لذا هیچ‌گاه گرفتار تعصبات سیاسی و حتی فرهنگی نبود. در عرصه داخل حتی الامکان در مسایل سیاسی و جناحی دخالت نمی‌کرد و می گفت اولویت اصلی من کار برون مرزی است. به دلیل همین چهره فراجناحی بود که سردار از احترام و محبوبیت ملی برخوردار بود.
این نگاه منفتح سردار، نسبت به مسایل قومی، طائفه ای و مذهبی، نمود بیشتری داشت. او دریافته بود که منطقه آبستن چالش‌ها و نزاع های قومی و مذهبی است، لذا هیچ گاه از این زوایه وارد پرونده های پیچیده و بغرنج منطقه نمی شد. حمایت از افراد، جریانات و سازمان ها بر اساس محور مقاومت بود، نه مسایل قومی و مذهبی. برای مثال همان طور که سردار از حزب الله شیعی لبنان حمایت می‌کرد، جنبش سنی مذهب حماس، کردها و نیز علویان سوریه و یا زیدی های یمن از پشتیبانی او برخوردار بودند.
ح) شهادت طلبی:
همواره شوق پرواز به ملکوت اعلی در روح و جسم سردار حاج قاسم سلیمانی شعله می کشید و همزمان با اوج پیروزی‌های جبهه مقاومت در حلب در پاییز95، شایعه شهادت سردار سلیمانی در منطقه «العیس» در جنوب حلب به سرعت در شبکه های مختلف پیچید که پس از چند روز، سردار در گفت وگو با یکی از پایگاه تحلیلی خبری در واکنش به شایعه شهادت خود گفت: این چیزی است که دشت ها و کوه‌هایی را برای پیدا کردنش پیموده ام.
سردار اما عاقبت، گمشده خویش را یافت. گمشده ای که در جبهه های غرب و جنوب ایران تا مناطق شرق کشور و پس از آن افغانستان، عراق، لبنان و سوریه مشتاقانه به دنبالش بود، در راه فرودگاه بغداد نصیبش شد، آن هم با آتش شقی ترین آحاد بشر.
شهادت مظلومانه اش نه فقط ملت ایران، که آحاد ملت ها را در پهنه مقاومت داغدار کرد، دلدادگان برایش گریستند و عزاداری کردند و در ایران، پیکر پاک و قطعه قطعه اش را تشییع میلیونی کرده و با خون پاکش بیعتی دوباره کردند.
نتیجه گیری: شهید سردار قاسم سلیمانی یکی از محبوب‌ترین چهره‌های انقلاب اسلامی و نماد مبارزه با نظام سلطه و ظلم جهانی شناخته می‌شود. این شهید والامقام هرگز فکری جز حرکت برای عزت اسلام و مظلومان جهان در سر نداشت و زندگی خود را صرف مبارزه با ظالمان کرد و همواره نگاهش به افق نگاه مقام معظم رهبری جمهوری اسلامی دوخته بود.
حاج قاسم مظهر کرامت انسانی وعزت ایمانی است که با این ویژگی درعصرکنونی الگوی همه عزتمندان است چراکه از اهداف مهم تربیت اینست که انسان به گونه ای تربیت شود که اعتلای روحی یابد وخود را از پستی و فرومایگی به دور دارد وحرمت و شرافت و شخصیت برای خود قائل شود و بزگواری خود را در همه حال حفظ نماید و نیز گونه ای تربیت شود که در برابر حوادث شکست ناپذیرگردد و به صلابت و محکمی و استواری دست یابد و سختی و راحتی و شکست و پیروزی او را به سستی و تباهی نکشاند در نهایت حاج قاسم سلیمانی این گونه بود انسانی که به هیچ وجه به خواری.وزبونی تن نسپورد وبدنش با انفجار بمب خاکستر شد اما روحش استوار و محکم ماند و مکتب حاج قاسم سلیمانی مکتب تربیت انسان بر مبنای سر بلندی وبزرگواری است.
حاج قاسم سلیمانی معلم اخلاق و قهرمان ایثارگری است که در مکتب حضرت زهرا درس ولایتمداری، استکبارستیزی، حرکت در مسیر ولایت، ایثار و شهادت را آموخت، حاج قاسم سلیمانی فرمانده ای در میدان جنگ بود که در کم‌ترین زمان ممکن رفتار دشمن را شناسایی می‌کرد؛ سردار سلیمانی از تمامی عرصه‌های سخت مقابله با دشمن نیز سربلند و پیروز بیرون آمد و نشان داد سرباز قدرتمند ولایت و پرورش یافته مکتب امام راحل است.
منابع:
۱- مقاله شایستگی‌های فرماندهی در مکتب شهید حاج قاسم سلیمانی/علی ترابی کلاته قاضی/۱۴۰۰
۲- مقاله مکتب شهید حاج قاسم در دفاع از حرم اهل بیت(ع)/سید محمد موسوی/تابستان ۹۸
۳- یادداشت مکتب شهید حاج قاسم سلیمانی/پرسمان دانشگاهیان/خرداد ۹۹
4- یادداشت واکاوی شاخص‌های مکتب شهید حاج قاسم سلیمانی/پایگاه بصیرت/ دی 99
5- مقاله بازشناسی مولفه‌های مکتب شهید سلیمانی مبتنی بر بیانات امام خامنه‌ای(مدظله العالی)
انتهای پیام/ج
نظر شما
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد