مرتضی ابراهیمی عضو هیئت علمی دانشگاه محقق اردبیلی در گفتگو با سبلان ما، به تبیین حوادث پیرامون خرداد سال 42 پرداخت و گفت: قیام پانزدهم خرداد 1342 ریشه در حوادثی دارد که متعاقب تصویب لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی در مهرماه 1341 به وقوع پیوسته اند.
وی تأثیر قیام 15 خرداد سال 42 پرداخت و گفت: هم نشینی استعمار در کنار استبداد داخلی و حمله توأمان مخالفین شاه علیه هر دو از ثمرات قیام 15 خرداد بود. در واقع بعد از قیام 15 خرداد بود که استبداد در کنار استعمار یا به قول انقلابیون آن دوره امپریالیزم، مورد حمله قرار گرفت و هر دو به عنوان دو روی یک سکه انگاشته شد. این درحالی بود که در جنبش های اجتماعی و سیاسی پیش از دهه 40، شورش یا علیه استبداد و نظام تمامیت خواه شکل گرفته بود مثل نهضت مشروطه و یا علیه استعمار خارجی مثل نهضت ملی شدن صنعت نفت، در نهضت تنباکو نیز اگر هر دوی این ها مورد اعتراض قرار گرفت و قرارداد تالبوت به همراه ناصرالدین شاه مورد سرزنش واقع شد، به مفهوم اصالت داشتن آن نبود، آنچه اصالت داشت لغو قرارداد توتون و تنباکو بود و توأم قرار گرفتن استعمار و استبداد در چنین حادثه ای، از سر اتفاق بود.
ابراهیمی گفت: بی گمان مهم ترین تأثیر قیام 15 خرداد ارائه و حراج نظام بدیل یا آلترناتیو نظام سلطنت در ایران است. از نهضت مشروطیت به این طرف، کلیه مخالفین شاه در گفتمان مشروطه تنفس می کشیدند و تنها راه حل معضلات و بحران های موجود را، برون رفت مشروطیت می دانستند، برون رفتی که سلطنت در آن باقی می ماند و شاه با تن دادن به قانون اساسی مشروطه ادامه حیات می داد. اما با طرح نظریه ولایت فقیه در سال 1348 و رد نظریه سلطنت ولو به نحو مشروطیت، اپوزیسیون مذهبی به رهبری امام خمینی(ره) وارد فاز جدیدتری از مبارزه شد که با اتکا بر آن می توانست نه تنها شاه بلکه کلیت ساختار قدرت در ایران را برهم زند و سرنگون کند.
وی در ادامه سخنان خود از قرار گرفتن مرجعیت شیعه در سطح رهبری سیاسی نیروی مذهبی به عنوان یکی دیگر از نتایج واقعه 15 خرداد عنوان کرد و گفت: در این قیام امام خمینی(ره) به عنوان یک مرجع دینی در رأس رهبری یک حرکت فعال سیاسی قرار گرفت و دیگر مراجع را نیز با خود به میدان آورد و این مسأله ای بود که از صدر نهضت مشروطیت تا این مقطع عملی نشده بود،
این استاد دانشگاه تصریح کرد: مرجعیت شیعه بعد از مشاهده نتایج حرکت فعال خود در مشروطه، به موضع‌گیری های مقطعی بسنده کرده؛ ولی در حرکت سال 42، مرجعیت شیعه دیگر بار در یک حرکت گسترده شرکت کرد و رهبری آن را نیز مستقیماً بر عهده گرفت.
انتهای پیام/ج
نظر شما
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد